سیدعباس صالحی -معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد- در نشست خبری بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران گفته است از محل صرفهجویی هزینههای برپایی نمایشگاه کتاب، 1/5 میلیارد تومان کتاب از ناشران خریداری میشود.
با همین فرمان اگر جلو برویم، بعید میدانم روزی مردی پیدا شود و بساطِ این شوی بازار خرابکُن را جمع کند. پیشتر بسیاری گفتهاند و من هم در «حاشیه بر کتاب» نوشتهام و در جاهایی دیگر مکرر گفتهام نمایشگاه کتابِ تهران آفتیست به جانِ چرخهٔ توزیعِ کتاب در کشور. تکرارِ دلایل کاریست بیهوده وقتی همه چیز عیان است. کافیست تصور کنید ناشرِ تنبلِ تنپرورِ بنجلفروش چطور از برپایی نمایشگاه کتاب سود میبرد و بنابراین برای توزیعِ کتاب زحمتی به خودش نمیدهد. نرسیدنِ کتاب به شهرستانها و… از جملهٔ معلولهای همین علتِ پرستیدنی نزدِ مدیرانِ مملکتِ ما است.
پیشتر هم گفتهام اگر نمایشگاه کتاب را تعطیل کنند، حقاً معاونت فرهنگی وزارتِ ارشاد دیگر بیکار میشود. مدیران در مملکتِ ما پیروِ آیینِ «اعداد» هستند. بروید سخنانِ معاونِ فرهنگی وزیر ارشاد دولتِ نهم یا دهم را بخوانید و بگذاریدش کنارِ سخنان معاون وزیرِ فرهنگ دولتِ یازدهم. چیزی که تفاوت کرده شاید اندکی سخنگویی دیپلماتیک و عاقلانه باشد، اما آیینِ اعداد همچنان پاس داشته میشود.
نمایشگاه نباشد اعداد از کجا بیایند؟ چه آنکه مگر معاونت فرهنگی در طولِ سال چه کارِ دهنپُرکنی انجام میدهد جز این؟ باقی کارهایش مربوط و محدود است به سیاستگذاریهایی که اگرچه مهماند، خودشان هم اهمیتش را واقعی نمیدانند و با فراموش کردنِ «همهچیز را همگان دانند» خودشان میبُرند و میدوزند و اجرا میکنند. فهرستِ اعضای شوراهای مختلفش را ببینید تا بدانید چند نفر با حفظِ سمت در همهٔ شوراها عضو هستند. یعنی اینقدر دانش ایشان بالا است؟
حالا حرفِ تازهٔ آقای معاون عذرِ بدتر از گناه است. نه تنها نرمنرم به سوی برچیدنِ این بساط نمیرود و شرایط را برای ناشرانِ بنجلفروش ناامن نمیکند، بلکه باز هم پستانِ نفتدهٔ خود بر دهانِ این طفلِ دست و پاگندهٔ بیهنر میگذارد. انگار نه انگار که ارزشِ کالا به کیفیت و کمیّتِ خواهانِ آن است، نه گندهگی للهباشی.
نمیگویم همهچیز، اما لااقل شرایطِ موجود به سوی حرفهای کردنِ صنعتِ نشرِ ایران پیش نمیرود.