هفتهٔ گذشته تکلیف دو رسانهٔ «مهمِ» حوزهٔ کتاب در کشور معلوم شد. این دو رسانه (نشریهٔ کتابِ هفته و خبرگزاری کتاب) از آن رو «مهم» توصیف شدند که متأسفانه رسانههای بیرقیب و یکهتازند. پیشتر بارها نوشته و گفتهام که یکی از فاکتورهایِ رونقِ کتابخوانی در کشور قطعاً افزایشِ رسانههایِ مستقلِ آگاهیدهنده و بحثبرانگیزِ حوزهٔ کتاب است. اما سالهاست که همچون دیگر بخشهایِ فرهنگی، حوزهٔ کتاب هم از وجودِ رسانهٔ مستقل محروم است و در این عرصه فضا برایِ یکهتازیِ رسانههایِ دولتی فراهم شده است.
بررسیِ اجمالی کتابِ هفته و خبرگزاریِ کتاب در سالهایِ اخیر گویایِ چند نکته است:
- ما با رسانههایی طرفیم که به خبرنامهٔ فعالیتهایِ دولت تبدیل شدهاند.
- ما با رسانههایی طرفیم که ذهنِ خلاق مدیریتشان نکرده است و نمیکند و نوآوری در آنها بروز نکرده است.
- ما با رسانههایی طرفیم که دور از رفیقگرایی و باندبازی نیستند.
- ما با رسانههایی طرفیم که کنشگر و جریانساز نیستند.
- ما با رسانههایی طرفیم که سادهترین اصولِ روزنامهنگاریِ کاغذی و سایبر را رعایت نمیکنند.
به همین پنج دلیل، مخاطبانِ کتابِ هفته اندکاند و تأثیرگذاری و دقت در خبرگزاریِ کتاب ناچیز بوده است. حالا با روی کار آمدنِ عباسِ صالحی در معاونتِ فرهنگیِ وزارتِ ارشاد، انتظار آن است که سردبیرانِ این دو رسانه با دقتِ بیشتری انتخاب شوند تا امکانِ شکستنِ این پنج کلیشه مهیا شود. اما شنیدنِ نامِ علیِ آقاغفار و احمد علمشاهی در سِمت سردبیرانِ جدیدِ کتاب هفته و ایبنا دلسردکننده بود.
آقاغفار را پیش از این در ایبنا آزمودهایم. شاید او روزنامهنگارِ خوبی باشد اما قطعاً خلاقیتی در ایبنا بروز نداده که حالا در کتابِ هفته معجزه کند. در کارنامهٔ علمشاهی نیز سوابقِ روزنامهنگاری و خاصه روزنامهنگاریِ آنلاین نیافتم. حال آنکه این دو رسانه سالها خنثی، بیرمق و تکراری بودهاند و به تحول در ساختار و محتوا نیاز دارند. به نظر میرسد خانهٔ کتاب در انتخابِ سردبیرانِ رسانههایش کجسلیقگی کرده است. البته این کجسلیقگی از خانهٔ کتاب که سایتِ رسمیاش پر ایراد، رسانههایش بدونِ خلاقیت و جایزههایش پرحاشیه بوده است عجیب نیست. عجب از معاونِ تازهنفسیست که به گفتههایش امیدِ بسیار بستهایم. شاید باید صبور باشیم و به قولِ جناب صالحی که گفته است: «انتظار نداشته باشید یکهو بترکانیم» اعتماد کنیم. انتظارِ فعالانِ حوزهٔ کتاب بسیار فراتر از انتخابهایِ متوسط و کارشناسینشده است.
