پارچه‌نویس‌ها به تاریخ پیوستند و آب از آب تکان نخورد. سرعتِ دگرگونی آنقدر بالاست که اگر یک هفته در خانه بمانیم ممکن است تغییرات زیادی را از دست بدهیم. هرقدر پدیده‌های نوظهور بیشتر و متنوع‌تر می‌شوند، کرکرۀ کسب‌وکارهای قدیمی پایین کشیده می‌شود و عنوان‌های جدید شغلی سربرمی‌آورند: نویسنده تجربه کاربر و شغل یو ایکس رایتینگ یکی از این عنوان‌ها است.
- نویسنده تجربه کاربر از کجا آمد؟
- تفاوت کار یو ایکس رایتر و کپی رایتر
- همکاری نویسنده تجربه کاربر و طراح تجربه کاربر
- یو ایکس رایتینگ چه کار می‌کند؟
- یو ایکس رایتر چه چیزی می‌نویسد؟
- ظرایفی که یو ایکس رایتینگ و کپی رایتینگ را متفاوت می‌کند
- یک کپی‌رایتر همزمان می‌تواند یوایکس رایتر هم باشد؟
- تا به امروز محتوای این همه نرم‌افزار ایرانی را چه کسی نوشته؟
- مهارت‌ها و شرح وظایف یو ایکس رایتر
- نویسنده یو ایکس با چه کسانی همکار است؟
- چه نکاتی در نوشتن متن تجربه کاربر حیاتی است؟
- تأثیر زبان در طراحی تجربه کاربر و جزئیات UX
- به خدمات نویسندگی متن تجربه کاربر نیاز دارید؟
نویسنده UX یا یو ایکس رایتر کیست و چه می‌کند؟ اصلاً چنین شغلی از کجا پیدایش شد؟
نویسنده تجربه کاربر از کجا آمد؟
در 2018 میلادی بسیاری از غول‌های فناوری آگهی‌های استخدام با مضمونی مشترک منتشر کردند: به UX Writer نیازمندیم. گوگل، آمازون، اوبر، پی‌پال، دراپ‌باکس و… از جملۀ این کمپانی‌ها بودند.
یک وجه مشترک در همۀ آن‌ها وجود داشت: آن‌ها در محصول‌شان با مخاطب حرف می‌زنند. و این مخاطب ممکن است هر کسی باشد؛ هرکسی با هر نوع از سواد، دانش، زبان، تفکر، ایدئولوژی و سلیقه‌ای.
تفاوت کار یو ایکس رایتر و کپی رایتر
تا پیش از این مفهوم کپی رایتر حسابی جا افتاده بود. تبلیغ‌نویس یا همان کپی‌رایتر توانسته بود خیلی پیش‌تر از شکل‌گیری دراپ‌باکس و اوبر جایش را در بازار کار باز کند.
با ظهور فناوری‌های نو، کپی‌رایتینگ در دفتر کمپانی‌های فناورانه هم صاحب دفتر و دستک شد. اما نویسنده تجربه کاربری و حرفۀ یو ایکس رایتینگ تا پیش از این، مثلِ بوک‌ریدر در کتابخانۀ دیر سنت‌آگوستین بود: بلااستفاده.
با تغییر دنیا، شرکت‌ها متوجه شدند نیازهای جدیدی دارند. نویسنده UX یکی از این نیازها است.
همکاری نویسنده تجربه کاربر و طراح تجربه کاربر
طراحان یو ایکس (UX Designer) از مدت‌ها پیش جایگاه‌های شغلی کمپانی‌های فناورانه را تصاحب کرده بودند. اما آن‌ها افرادی بصری بودند نه محتوایی. نرم‌نرم جای خالی کسی که بتواند درست و دقیق پیام صفحۀ طراحی‌شده را به کاربر منتقل کند حس شد.
یک کپی‌رایتر تلاش می‌کرد جذاب حرف بزند و با به‌کارگیری بهترین کلمات، مشتریان را مفتون کند. اما صفحۀ پرداخت حق‌اشتراک در دراپ‌باکس یا خرید محصول در آمازون ابداً جای مناسبی برای چرب‌زبانی نیست.
کپی‌رایتینگ بر «متقاعدکردن» استوار بود و این نمی‌توانست روشِ مناسبی در نرم‌افزار باشد، چون «شفافیت»، «صراحت» و «صداقت» بیش از هر چیز در آنجا اهمیت دارد.
یک معیار مهم برای شناخت بهترین یو ایکس رایتینگ «ناپیدایی» است. زمانی می‌توان گفت یو ایکس رایتر کارش را خوب انجام داده که حضور کلمات و نوشته‌هایش اصلا حس نشود. به بیان دیگر: کاربر نباید دو بار یک کلمه را بخواند یا اصلاً در فهم جمله دچار تردید یا دست‌انداز شود
یو ایکس رایتینگ چه کار می‌کند؟
به‌عبارت دیگر نویسنده یو ایکس قلم می‌چرخاند تا مسیر تعیین‌شده توسط طراح UX را برای کاربر هموارتر کند. هیچ چیز اضافه و دکوری نباید مانع از طی مسیر کاربر در سناریوی طراحی‌شده توسط طراح UX شود.
اینجاست که نویسنده تجربه کاربری می‌باید ذهن مشارکت‌جویش را به کار بیاندازد.
یو ایکس رایتر چه چیزی می‌نویسد؟
- پیام‌های خطا
- متن کلیدهای درون‌برنامه
- یادداشت‌های راهنما
- متن راهنمای نرم‌افزار یا وبسایت
- منو
- میکروکپی‌های محصول (هر محتوایی کوتاهِ راهنمایی‌کننده)
اهمیت کار یو ایکس رایتینگ تا آنجا است که در کمپانی‌های شناخته‌شده، درآمدی هم‌سطح یک طراح UX دارد. بر اساس یک پیش‌بینی، موقعیت شغلی نویسنده یوایکس می‌تواند درآمدی تا حدود ۱۰۰ هزار دلار در سال داشته باشد. این رقم در قیاس با درآمد میانگین کپی‌رایتر تقریباً دو برابر است.
تا اینجا تا حدودی متوجه شدید نویسنده UX کیست و چه کار می‌کند. اما شاید هنوز دربارۀ چند چیز ابهام وجود داشته باشد.
- تفاوتی بین نویسندگی UX و کپی رایتینگ وجود دارد؟
- یک کپی‌رایتر همزمان می‌تواند نویسنده UX هم باشد؟
- در ایران این موقعیت شغلی وجود دارد؟
- تا امروز چه کسانی به‌جای نویسنده یو ایکس تصمیم‌گیری می‌کردند؟
- نویسنده UX چه مهارت‌هایی دارد؟
- همکاران نویسنده یو ایکس چه کسانی هستند؟
ظرایفی که یو ایکس رایتینگ و کپی رایتینگ را متفاوت می‌کند
یک نویسندۀ چیره‌دست می‌تواند منظومه‌ای از کلمات را با لحن‌ها و منظورهای مختلف ارائه کند. اگر کپی‌رایتینگ را معادل تبلیغ‌نویسی بگیریم، پاسخِ پرسشِ بالا همچین چیزی است:
کپی‌رایتر باید بر شیوه‌ها و زبانِ قانع‌کردن مسلط باشد. اما نویسنده یو ایکس فقط کلماتی را ارائه می‌کند که کاربر را در مسیرِ سناریوی نرم‌افزار یا وبسایت راهنمایی می‌کند. به بیان دیگر، نویسنده تجربه کاربری راه ارتباط کاربر با محصول دیجیتال شما را هموار می‌کند.
کارِ کپی‌رایتر اغلب پس از ارائه محصول یا حین ارائه محصول شروع می‌شود، اما کار نویسنده یو ایکس پیش از ارائه و در مرحلۀ طراحی و ساختن محصول دیجیتال آغاز می‌شود.
یک کپی‌رایتر همزمان می‌تواند یوایکس رایتر هم باشد؟
این کاملاً به میزان مهارت نویسنده برمی‌گردد. جهان کلمات بسیار گسترده و بی‌انتها است. شیوه‌های زبانی، روش‌های انتقال مفهوم، دایرۀ کلمات و… تنوع بسیاری دارند.
هرقدر یک نویسنده بر این‌ها مسلط‌تر باشد، یقیناً قدرت بیشتری در بیان منظور به شیوه‌های مختلف خواهد داشت.
تا به امروز محتوای این همه نرم‌افزار ایرانی را چه کسی نوشته؟
تا امروز احتمالاً کپی‌رایترها، طراحان محصول و مهندسان نرم‌افزار این کار را می‌کردند.
مهارت‌ها و شرح وظایف یو ایکس رایتر
بخشی از مهارت‌های کپی‌رایتر و نویسنده تجربه کاربری تقریباً یکسان‌اند. اگر بخواهم دربارۀ نویسنده یو ایکس دقیق‌تر بگویم، شاید یادآوری این چند مورد بد نباشد:
- توانایی درک استراتژی محتوای محصول
- توانایی همکاری گروهی و تعامل با طراح UX
- توانمندی در حدس‌زدن واکنش مخاطب (کاربر) به کلمات انتخابی
- توانمندی در تشخیص موقعیت‌های خاص (گاهی باید تصمیم بگیرد کوتاهی متن را فدای رساندن مفهومِ ضروری کند یا برعکس)
- توانایی رساندن پیام در کوتاه‌ترین جملات
- توانایی تشخیص اینکه گفتن چه چیزی حیاتی است و گفتن چه چیزی لازم نیست (اینجا می‌توانید نمونه‌هایش را ببینید)
نویسنده یو ایکس با چه کسانی همکار است؟
- استراتژیست محتوا
- طراح UI
- طراح UX
- برنامه‌نویسان
چه نکاتی در نوشتن متن تجربه کاربر حیاتی است؟
- قبل از نوشتن بدانید «هدف» چیست
- قبل از نوشتن از مسیر کاربر باخبر شوید (کجا، چطور، در چه صورتی، کِی پیام را دریافت می‌کند؟)
- ساده بنویسید
- کوتاه بنویسید (مگر مجبور شوید)
- از نوشتن متنی که کژتابی یا دوگانگی معنایی دارد پرهیز کنید
- از نوشتن کلماتی که بار منفی دارند، منع‌کننده هستند، اخطاری هستند، هشداردهنده به‌نظر می‌رسند پرهیز کنید
- یکپارچه بنویسید (بخش‌های مختلف محصول نباید از نظر کلامی و ساختار جمله‌بندی ساز خودشان را بزنند)
- اصطلاحات تخصصی را فراموش کنید
- چیزهایی بنویسید که به کاربر احساس تعامل و اراده‌مندی را منتقل می‌کند
- تاریخ‌های نزدیک را با عدد نشان ندهید. (دیروز، امروز به‌جای اعداد)
- نویسنده تجربه کاربری تنها نیست، گاهی می‌توانید برای بیان بهتر مفهوم‌های پیچیده، از تصاویر هم کمک بگیرید (منظور تصاویرِ مثالی است)
تأثیر زبان در طراحی تجربه کاربر و جزئیات UX
این ویدیو سخنرانی من در چهارمین کنفرانس تجربه کاربر شیراز است. در این سخنرانی به تأثیر زبان بر تفکر طراحی و تجربه کاربر پرداخته‌ام.
